RvA no. RA/01-09-LV

Met verwijzing naar uw adviesverzoek d.d. 29 december 2008 om het oordeel van de Raad van Advies inzake bovengenoemd onderwerp en de behandeling hiervan in de vergadering van de Raad van Advies d.d. 5 oktober 2009, bericht de Raad u als volgt.

De ontwerp-landsverordening tot vaststelling van het slot der (jaar)rekeningen over de dienstjaren 1965 tot en met 2005 (Landsverordening vaststelling slot der rekeningen Land 1965-2005) strekt, volgens de considerans, ertoe de verplichting ingevolge artikel 87 van de Staatsregeling van de Nederlandse Antillen tot vaststelling van het slot der rekening van elk van de dienstjaren 1965 tot en met 2005 bij landsverordening, na te komen.

Bestudering van het onderhavige ontwerp en de bijbehorende memorie van toelichting alsmede de overige bij het adviesverzoek gevoegde stukken geeft de Raad aanleiding tot het maken van de navolgende opmerkingen.

Algemeen
Het ontwerp van de landsverordening tot vaststelling van het slot der rekening dient ingevolge artikel 38, eerste lid, van de Comptabiliteitslandsverordening (P.B. 1953, no. 1) vóór 1 april van het jaar, volgende op de afsluiting van de dienst, aan de Staten te worden aangeboden. Met betrekking tot de dienstjaren 1965 tot en met 2005 heeft dit nog niet plaatsgevonden.

De regering heeft de Commissie Oude Jaarrekeningen (de Commissie) opgedragen om praktische oplossingen voor te stellen ter zake van de jaarrekeningen waarvan het slot nog niet is vastgesteld. De Commissie heeft haar advies en de uitwerking daarvan in de vorm van één ontwerp-landsverordening gegoten. Deze handelwijze moge wel praktisch zijn, zoals door de regering aan de Commissie werd opgedragen, maar hij is geen goed voorbeeld voor de gemeenschap. Daarbij komt ook dat het budgetrecht van de Staten door de jaren heen is ondergraven omdat de Staten niet tijdig

konden nagaan bij het afsluiten van de jaarrekening in hoeverre de regering de begroting heeft uitgevoerd zoals zij door de Staten is goedgekeurd.
Daardoor hebben de Staten niet tijdig kunnen toetsen of de regering(en) een rechtmatig en doelmatig beheer heeft (hebben) gevoerd. Bovendien zijn de jaarrekeningen van de dienstjaren 1969 tot en met 2005 (om moverende redenen) niet voorzien van een goedkeuring door de Algemene Rekenkamer Nederlandse Antillen (ARNA), wat ook afkeurenswaardig is, terwijl de jaarrekening van het
dienstjaar 1970 door de ARNA zelfs niet is ontvangen. Laatstbedoelde jaarrekening is dus niet gecontroleerd door de ARNA waardoor de toenmalige regeringen de facto in gebreke zijn gebleven.

De Raad wenst te benadrukken dat aan de thans gevolgde procedure ter vaststelling van de slot der jaarrekeningen risico’s zijn verbonden. Noemenswaardige risicofactoren zijn de garanties en verplichtingen jegens derden waar geen rekening mee wordt gehouden omdat zij niet zichtbaar worden gemaakt. Daartoe wijst de Raad op de bijlage bij de memorie van toelichting inzake de jaarrekeningen van de dienstjaren 2003 tot en met 2005. Hierin staat onder meer dat niet alle bestaande risico’s zijn gepresenteerd in de jaarrekeningen, een aantal garanties niet is geformaliseerd en diverse garanties niet aan de ARNA zijn aangeboden, alsook dat de ten behoeve van Winair afgegeven “letter of comfort” niet in de jaarrekeningen is vermeld.

De Raad wijst de regering volledigheidshalve op de artikelen 27 en 28 van de Landsverordening Algemene Rekenkamer Nederlandse Antillen 2002 (P.B. 2002, no. 135). Uit de aan de Raad overgelegde stukken kan de Raad niet opmaken of de procedure, zoals vastgesteld in laatstgenoemde artikelen, zowel door de regering als door de ARNA is opgevolgd.

De Raad betreurt dat ondanks het voornemen van de regering, om de procedure van artikel 87 van de Staatsregeling van de Nederlandse Antillen in het vervolg stipt te volgen (memorie van toelichting, pagina 2, laatste tekstblok), reeds voor wat betreft de jaarrekening van het dienstjaar 2006, de regering genoemd voornemen niet heeft kunnen waarmaken.

Niettegenstaande het bovenstaande heeft de Raad begrip voor de door de regering gekozen oplossing ter zake van de jaarrekeningen waarvan het slot nog niet is vastgesteld.

Inhoudelijke opmerkingen
Het ontwerp
Ingevolge artikel 2 van de onderhavige ontwerp-landsverordening kan de landsverordening worden aangehaald als “Landsverordening vaststelling slot der rekeningen Land 1965 tot en met 2005”.
De Raad geeft in overweging de in artikel 2 van de onderhavige ontwerp-landsverordening opgenomen citeertitel en de aanhef van het ontwerp en de daarbij behorende memorie van toelichting met elkaar in overeenstemming te brengen.

Aangezien het de Raad niet duidelijk is wat met de afkorting “n/a” in de tabel van artikel 1 van de onderhavige ontwerp-landsverordening wordt bedoeld, geeft de Raad voorts in overweging het woord dan wel de woorden waarvan “n/a” de afkorting is, in zijn geheel uit te schrijven in de tabel.

Voorts geeft de Raad de regering in overweging uitleg te geven over de in de tabel voorkomende rij, welke is ingevoegd tussen de jaartallen 1992 en 1993, beginnende met “Nieuw stelsel” en eindigende met “387.622.580”.

De Raad heeft voor het overige geen opmerkingen.

Concluderend geeft de Raad de regering in overweging de onderhavige ontwerp-landsverordening bij de Staten in te dienen, nadat met vorenstaande opmerkingen rekening zal zijn gehouden.

Willemstad, 8 oktober 2009

Namens de Ondervoorzitter, de Secretaris,

_____________________ ____________________
mevr. M.M. Leetz-Cijntje mevr. mr. C.M. Raphaëla