RvA no. RA/034-07

Met verwijzing naar uw verzoek dd. 25 juli 2007 om het oordeel van de
Raad van Advies inzake bovengenoemd onderwerp en de beraadslaging
hierover in de vergadering van de Raad van Advies van 1 oktober 2007,
bericht de Raad u als volgt.

Aan de orde is de ontwerp-Iandsverordening tot wlJzlgmg van de
Landsverordening tot vaststelling van de begroting van de Nederlandse
Antillen voor het dienstjaar 2007.
Deze ontwerp-Iandsverordening strekt ertoe te voorzien in de stijging van
het effectieve rentepercentage op schuldpapier van de Centrale overheid.

Algemeen
De Directie Financiën heeft in een brief aan de Minister van Financiën
gedateerd 6 juni 2007, nummer F2054 aangegeven dat op 19 juni een
obligatielening van het Land zou vervallen en dat het moeilijk zal zijn om
deze lening te herfinancieren tegen de voorwaarden die zijn goedgekeurd
in de begroting 2007. In voornoemde brief wordt tevens aangegeven dat
het bovengestelde eveneens van toepassing zal zijn bij de aanvraag voor
financiering van de landsuitgaven op de kapitaalmarkt.
Opgemerkt dient te worden dat de bovenvermelde obligatielening van het
Land reeds is vervallen.
Naar de Raad heeft begrepen zal in november wederom een lening
vervallen. Indien de nieuwe lening tegen een hogere rente gefinancierd
wordt en dit gevolgen heeft voor de begroting 2007, dan verwacht de
Raad dat de suppletoire begroting wel voor de herfinanciering aan de
Raad ter advisering wordt aangeboden.

De aangeboden ontwerp-Iandsverordening tot wijziging van de Landsverordening tot
vaststelling van de begroting van de Nederlandse Antillen voor het dienstjaar 2007 heeft
als basis de noodzaak van het Land haar vervallende leningen te herfinancieren en
nieuwe leningen aan te gaan als gevolg van de stijging van het effectieve
rentepercentage op schuldpapier van de Centrale overheid.
Volgens de regering is in de begroting 2007 ervan uitgegaan dat de rente op
overheidsobligaties 7% zou bedragen. Aangezien het percentage thans op 8% ligt heeft
de regering het noodzakelijk gevonden hiervoor een voorziening te treffen in de
begroting. De toename van de rente op de overheidsobligaties bedraagt NAF.
1.566.500.
De rente van de schatkistpromessen is gewijzigd van 5,5% in 7%. De toename bedraagt
NAF. 875.000.
De rente van zowel de obligaties als de schatkistpromessen te weten, NAF. 2.441.500 is
hoger dan aanvankelijk van werd uitgegaan vanwege de verhoging van de rente door de
Amerikaanse Federal Reserve alsook door de eis van de beleggers in schuldpapier van
het Land van een hogere rente.

In verband met de urgentie het financieringsprobleem op te lossen is het onderhavige
ontwerp exclusief andere noodzakelijke aanpassingen van de begroting 2007 separaat
ter advisering aan de Raad aangeboden met de mededeling dat bij een tweede ontwerplandsverordening
de overige wijzigingen zullen worden meegenomen.
Voor de Raad is het van belang dat de regering aangeeft hoe in de nabije toekomst zal
worden omgegaan met de kosten verbandhoudende met de herfinanciering van
vervallen leningen.
De Raad veroorlooft zich in dat verband de volgende opmerkingen te plaatsen.
Schatkistpromessen worden uitgegeven om te voorzien in tijdelijke liquiditeiten oftewel
als de staat een tijdelijk kasgeldtekort heeft. Gezien hun karakter worden ze meerdere
keren per jaar uitgegeven, vernieuwd enl of afgelost.
De overheidsobligatie ofteweloverheidslening is een obligatie aangegaan door de
overheid. Rente op obligatieleningen wordt meestal om de zes maanden vergoed.
Om de hogere rente te financieren heeft de regering de volgende mogelijkheden tot haar
beschikking.
Ten eerste kan de regering kiezen om het beleid binnen het goedgekeurde
begrotingstekort uit te voeren. Dit betekent dat bij gelijkblijvende inkomsten bezuinigd zal
moeten worden enl of dat bepaalde uitgaven uitgesteld moeten worden, aangezien rente
tot de prioritaire uitgaven behoort.
Ten tweede kan de regering ervoor kiezen om het leningenplafond te verhogen.
De rentekosten maken onderdeel uit van de normale uitgaven, de z.g. "current
expenditures". Zijn de rentekosten in werkelijkheid hoger dan begroot dan stijgt het
begrotingstekort tenzij de uitgaven bijgesteld worden. Een hoger overheidstekort
betekent echter ook dat de overheidsschuld toeneemt. Dit zal ongetwijfeld gefinancierd
moeten worden.

Het verzoek voor de onderhavige suppletoire begroting betreft de mogelijkheid om het
leningenplafond te verhogen met eenzelfde bedrag gelijk de verwachte hogere
rentekosten als gevolg van hogere rente en kosten, in dit geval het bedrag van NAF. 2.4
miljoen.
Middels het indienen van deze suppletoire begroting heeft de regering ervoor gekozen
om via een lening te voorzien in de betaling van de hogere rente-uitgaven hetgeen naar
de mening van de Raad een onwenselijk uitgangspunt is.

Naar het oordeel van de Raad kan gezien het beperkte bedrag van de verlangde
financiering beter binnen de bestaande begroting ruimte gezocht worden om de hogere
rentekosten te financieren.

Bestudering van het ontwerp en de toelichtende documenten heeft de Raad verder
aanleiding gegeven tot het plaatsen van de hiernavolgende opmerkingen.

Technische opmerkingen
De Raad geeft de regering in overweging om de volgende wijzigingen van technische
aard aan te brengen in de ontwerp-Iandsverordening.

In het opschrift moet na "LANDSVERORDENING" worden ingevoegd "van de" en moet
worden toegevoegd: (P.S. 2007, no. 14).

In de aanhef moet "VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN" worden vervangen door: van
de Nederlandse Antillen,.

In de eerste regel van de eerste alinea van de considerans moet "In de" worden
geschrapt en moet in de laatste alinea van de considerans na "2007" worden ingevoegd:
(P.S. 2007, no. 14).

Na de laatste alinea van de considerans moet worden geschrapt:
Gelet op:
artikel 3 en 4 van de Comptabiliteitslandsverordening (P.S. 1953, no. 1)

In de aanhef van artikel I moet na "dienstjaar 2007" worden ingevoegd: (P.S. 2007, no.
14).

De aanhef van artikel I, onderdeel A, moet als volgt komen te luiden:
A. De geraamde bedragen in artikel 1 worden gewijzigd als volgt:.

Overigens vraagt de Raad aandacht voor de wijze waarop de technische wijziging van
de bedragen in Artikel I , onder A zijn aangegeven.

De aanhef van artikel I, onderdeel S, moet komen te luiden als volgt:
S. Artikel 2 komt te luiden:.

In artikel 2, zoals voorgesteld in artikel I, onderdeel S, moeten de volgende wijzigingen
worden aangebracht:
– In het eerste lid moet "Rechtspersoon" worden vervangen door "openbare
rechtspersoon" en moet "va n" worden vervangen door: van.
– In het tweede lid moet in de eerste volzin "P.S. 1977 No. 58" worden vervangen door
"Landsverordening van de 15de februari 1977 houdende machtiging tot uitgifte van
schatkistpapier tot een maximum van f. 20.000.000,– (P.S. 1977, no. 58)" en moet de
tweede volzin als volgt komen te luiden: Het bepaalde in het Landsbesluit van de 12de
mei 1977, no. 6, ter uitvoering van artikel 5 van de landsverordening van de 15de
februari 1977 (P.S. 1977, no. 58) houdende machtiging tot uitgifte van schatkistpapier tot
een maximum van f 20.000.000,– (P.S. 1977, no. 141), is van toepassing op de uitgifte
en plaatsing van de schatkistpapier, bedoeld in de vorige volzin.

– In het derde lid moet "Landsverordening van 15 februari 1977 houdende machtiging tot
uitgifte van schatkistpapier tot een maximum ANG f. 20.000.000,– " worden vervangen
door: Landsverordening van de 15de februari 1977 houdende machtiging tot uitgifte van
schatkistpapier tot een maximum van f. 20.000.000,– .
– In het vierde lid moet na "kunnen" worden ingevoegd:, tenzij bij landsverordening
anders is bepaald,.
– In het vijfde lid moet in de eerste volzin "voorgaande lid zullen obligatieleningen kunnen
worden opgenomen" worden vervangen door "vierde lid kunnen obligatieleningen
worden opgenomen" en moet de laatste volzin worden geschrapt. Hetgeen beoogd
wordt met voormelde laatste volzin wordt ondervangen door de zinsnede die in het
vierde lid moet worden ingevoegd.

De Raad brengt onder de aandacht van de regering dat in het Landsbesluit van de 12de
mei 1977, no. 6, ter uitvoering van artikel 5 van de landsverordening van de 15de
februari 1977 houdende machtiging tot uitgifte van schatkistpapier tot een maximum van
f 20.000.000,– algemeen verbindende voorschriften zijn opgenomen die niet bij
landsbesluit maar bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, dienen te worden
geregeld. Dit heeft tot gevolg dat in artikel 5 van de Landsverordening van de 15de
februari 1977 houdende machtiging tot uitgifte van schatkistpapier tot een maximum van
f. 20.000.000,– "landsbesluit" met terugwerkende kracht tot en met 22 maart 1977 dient
te worden vervangen door: landsbesluit, houdende algemene maatregelen,. Ook dient
een nieuw landsbesluit, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van
laatstgenoemd artikel met terugwerkende kracht tot en met 17 juni 1977 te worden
vastgesteld en voormeld landsbesluit te worden ingetrokken.

In de toelichting op artikel 2 verwijst de regering naar artikel 132, eerste lid, van de
Staatsregeling van de Nederlandse Antillen. Verder wordt door de regering gesteld dat
in uitvoering van laatstgenoemd artikel in artikel 2 van de onderhavige landsverordening
het leningenplafond wordt bepaald. Ten overvloede merkt de Raad op dat het bepaalde
niet uitsluit dat met inachtneming van artikel 132, eerste lid, van de Staatsregeling van
de Nederlandse Antillen voor iedere geldlening een aparte landsverordening vereist is.
De desbetreffende landsverordening maakt de regering telkens bevoegd tot het afsluiten
van een privaatrechtelijke leningsovereenkomst in een specifiek geval. Een
landsverordening gebaseerd op artikel 132, eerste lid, van de Staatsregeling mag
immers geen begrotingslandsverordening zijn.

Tot slot
De regering heeft aangegeven ook andere noodzakelijke aanpassingen van de
begroting 2007 separaat ter advisering aan de Raad te zullen voorleggen en dat deze
overige wijzigingen in een tweede ontwerp-Iandsverordening tot wijziging van de
begroting 2007 zullen worden meegenomen.
De Raad geeft de regering in overweging deze andere noodzakelijke aanpassingen van
de begroting 2007 zo spoedig mogelijk af te ronden en deze als één pakket aan de
Raad aan te bieden.

Gezien het vorenstaande geeft de Raad de regering in overweging de ontwerplandsverordening
tot wijziging van de Landsverordening tot vaststelling van de begroting
van de Nederlandse Antillen voor het dienstjaar 2007 bij de Staten in te dienen nadat
met voorgaande opmerkingen rekening zal zijn gehouden.

Willemstad, 4 oktober 2007